بررسی اثر مقادیر و روش کاربرد کود نیتروژن روی عملکرد، اجزای عملکرد و پروتئین دانه نخود تحت شرایط تنش خشکی

چکیده به منظور بررسی واکنش عملکرد، اجزای عملکرد و خصوصیات کیفی دانه نخود رقم ilc-482 به تیمارهای مختلف کود نیتروژن در شرایط تنش و عدم تنش خشکی در مراحل انتهایی رشد، آزمایشی بصورت اسپلیت پلات با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 89-88 در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه به اجرا در آمد. فاکتور آبیاری تکمیلی در سه سطح (1- بدون آبیاری 2- یک مرحله آبیاری در ابتدای گلدهی 3- یک مرحله آبیاری در ابتدای گلدهی + یک مرحله آبیاری در ابتدای غلاف بستن) به عنوان عامل اصلی و سطوح نیتروژن از منبع اوره در 9 سطح (1- شاهد (بدون کود) 2- 25 کیلوگرم کود نیتروژن به صورت خاک کاربرد هنگام کاشت 3- 50 کیلوگرم کود نیتروژن به صورت خاک کاربرد هنگام کاشت 4- محلول پاشی اوره در مرحله شاخه دهی 5- محلول پاشی اوره در ابتدای گلدهی 6- محلول پاشی اوره در ابتدای غلاف بستن 7- 25 کیلوگرم کود نیتروژن بصورت خاک کاربرد هنگام کاشت + محلول پاشی اوره در مرحله شاخه دهی 8- 25 کیلوگرم کود نیتروژن به صورت خاک کاربرد هنگام کاشت + محلول پاشی اوره در ابتدای گلدهی 9- 25 کیلوگرم کود نیتروژن به صورت خاک کاربرد هنگام کاشت + محلول پاشی اوره در ابتدای غلاف بستن) به عنوان عامل فرعی انتخاب شدند. نتایج حاصل از انجام این آزمایش نشان داد که اعمال تیمارها رطوبتی بر روی تمام صفات مربوط به اجزای عملکرد و عملکرد دانه اثر معنی داری گذاشت. اثر سطوح مختلف کود نیتروژن نیز بر روی برخی صفات مربوط به اجزای عملکرد و همچنین عملکرد دانه معنی دار شد. عدم آبیاری و ایجاد تنش در مقایسه با تیمار یکبار آبیاری و دو مرحله آبیاری منجر به کاهش معنی دار برخی از اجزای عملکرد از جمله تعداد شاخه فرعی در بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن دانه در بوته و تعداد غلاف های دو دانه ای در بوته شد و از این طریق توانست عملکرد نهایی دانه را نسبت به دو تیمار دیگر کاهش دهد اما در مورد عملکرد دانه بین تیمار یک مرحله آبیاری و دو مرحله آبیاری اختلاف معنی داری از نظر آماری مشاهده نشد. مصرف کود نیتروژن به شکل محلول پاشی و خاک کاربرد با تأثیر مثبت بر برخی از اجزای عملکرد موجب افزایش عملکرد دانه نسبت به تیمار شاهد گردید. نتایج بدست آمده از انجام این آزمایش نشان داد که اثر تیمارهای کود نیتروژن بر پروتئین بذر معنی دار گردید و بیشترین میزان پروتئین بذر با استفاده از هر دو شکل مصرف کود نیتروژن یعنی روش خاک کاربرد (ابتدای کشت) و محلول پاشی در مرحله غلاف دهی بدست آمد. با توجه به نتایج بدست آمده جهت حصول به حداکثر عملکرد دانه و پروتئین دانه، انجام یک مرحله آبیاری در مرحله گلدهی و همچنین استفاده از هر دو شکل کاربرد کود نیتروژن (خاک کاربرد و محلول پاشی) توصیه می گردد.